پیمون
منظور از تناسب در معماری، نسبتی است که بیان کننده رابطه بین دو یا چند اندازه است. رابطه های تناسبی، غالباً بر یک واحد مبتنی است. در تمام مراحل مربوط به یک اثر معماری ایرانی، رابطه بین نیارش(ایستایی)، هندسه، پیمون نقش اساسی دارد. پیمون همان واحدی است که تناسبات اندام های ساختمان را از نظر هماهنگی، استواری و زیبایی تضمین نموده است. این واحد علاوه بر اینکه در نقشه و اندازه ی پایه ها و ستون ها اثر دارد؛ بلکه هیئت نما، در، پنجره و نسبت بین آنها را نیز معین می کند. پیش از همه، در پوشش درگاه ها، ایوان ها، طاق ها و گنبدخانه ها تأثیر دارد؛ به طوری که معلوم است ضخامت گنبد با دهانه ی مشخص در هر نقطه چه اندازه است. در این خصوص، معمار ایرانی با تضمین کافی استفاده از پیمون، کاستن و افزودن طرح، محاسبه و اجراء را در آن واحد انجام می دهد. پیروی از پیمون و تکرار در اندام ها هر گونه نگرانی معمار را درباره نااستواری یا نازیبایی ساختمان از میان می برد. هیچ دو ساختمانی یکسان از کار در نمی آمد و هر یک ویژگی خود را دارد، گر چه این پیمون در آنها پیروی شده بود.
نقشه همکف خانه زینت الملک تالار اصلی و بزرگنمایی اتاق های سه دری
خانه زینت الملک
اتاق سه دری
مدولار
مدول در معماری یونان و روم جهت ایجاد تناسبات و نظم در ساختمان به وجود آمد. در مباحث معماری ایرانی، بزرگانی همچون پیرنیا مدول و پیمون را هم ارز یکدیگر قرار داده و پیمون را واحدی تکرارشونده همچون مدول در معماری کلاسیک یونان در نظر گرفته اند. مدول به ظاهر نزدیکترین ضابطه مشابه با پیمون است؛ لکن در عمل اختلافات چندي، این دو را با یکدیگر مغایر می کند؛ از جمله با محدودیت در جزئیات و نقوش، آزادي عمل دارد، در صورتی که پیمون با توجه به جای نگذار (خالی و بدون استفاده نگذاشتن فضا) وسیله ی تنظیم ابعاد و اندازه هاست و راهنمای معمار در تعیین تناسبات و هماهنگی اصولی می باشد.
سیستم مدولار لوکوربوزیه
لوکوربوزیه مدولار خود را بر اساس نسبت طلایی تهیه کرده است.
او سیستم تنظیم تناسبات خود یعنی سیستم مدولار را تکمیل نمود تا ابعاد فضا را نظم ببخشد. این معمار، ابزار سنجش یونانی ها و سایر تمدن های عالی را بینهایت غنی می دید؛ زیرا آنها بخشی از ریاضیات بدن انسان را تشکیل می دادند. بدین ترتیب او وسیله سنجش خود را بر پایه ریاضیات (تناسب طلایی) و هم بر پایه تناسبات بدن انسان که ابعادی عملکردی است، بنا نمود. لوکوربوزیه مدولار را به عنوان سیستم سنجشی در نظر می گرفت که طول ها، وجوه و احجام تابع آن بودند و می توانست مقیاس انسانی را در همه جا برقرار نماید. سیستم مدولار قادر بود در بی نهایت ترکیب به کار رود و وحدت را در عین تنوع، تأمین کند. 
اندازه ها معرف فضای اشغال شده توسط پیکر انسان
مدولار لوکوربوزیه
سیستم مدولار ژاپنی(کن)
کف منازل ژاپنی از چوب مشابه پارکت ساخته شده و یا اینکه پوشیده از حصیرهایی است که به آن “تاتامی” میگویند. اندازه هر تاتامی مشخص است. واحد اندازه گیری سطح هر اتاق تعداد تاتامی است که کف اتاق را پوشانده است. به مرور تاتامی)حصیر( به عنوان مدول به کار گرفته شده است وآن را به عنوان کن، واحد سنجش ژاپنی شناختند. فضاها طوری در نظر گرفته می شوند که تاتامی ها به نحوی در آن گنجانده شوند. عناصر دیگر مثل درهای کشویی، چارچوب ها، چوب های سقف و حتی وان های حمام، عرضی در حدود عرض تاتامی دارند.
تهیه شده در:
واقعا عالی بود ممنون از مطلب بسیار خوبتون و پیشنهاد می کنم تمامی دانشجویان معماری حتما مطالعه نمایند
مطالب جالب و آموزنده ای هست. سپاس از مجموعه