آجر یکی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی است و داستان آن از اوایل تاریخ تمدن آغاز می شود. آجر گلی بین 8000 تا 10000 سال پس از میلاد اختراع شد. سپس آجر قالبی حدود 5000 سال قبل از میلاد در بین النهرین و برجسته ترین تحول آن، اختراع آجر پخته در حدود 3500 قبل از میلاد بود.

تمدن های باستانی از 10000 تا 500 پیش از میلاد

اولین آثار آجرسازی در دوران نوسنگی در اریحا کشف شد.در این آثار آجرها بیشتر به شکل قرص نان بوده اندو با ملات گل در راستای هم قرار می گرفتند.ضعف اصلی آن ها به دلیل فرم دهی با دست این بود که به راحتی در کنار یکدیگر قرار نمی گرفتند.

تمدن مصر

یکی از مهمترین تغییرات در ساخت آجر اختراع قالب بود که اولین بقایای آن در مقبره ره می ره وزیر مصر در سال 1450پیش از میلاد دیده شده است.

تمدن بین النهرین

نخستین آثار پخت آجر به 4500 سال پیش از میلاد در دوره عبید سوم تا چهارم باز می گردد که برای ساخت گذرگاه های آب استفاده می شده است. یادداشت های به جا مانده از سلسله سوم اور(2003-2111 پیش از میلاد) نشان می دهد که افراد با تکه ای نقره می توانستند 14400 عدد آجر گلی خریداری کنند ولی با همان میزان نقره می توانستند تنها 504 عدد آجر پخته تهیه کنند و این نشان دهنده ارزش بالای آجر پخته می باشد.

تمدن بابل

در زمان بابل هم که صنعت آجرسازی سطح بالایی داشته، اجر پخته حدود 5 برابر آجر گلی قیمت داشت. در حفاری های انجام شده مشخص شده است که بابلی ها هنر قالب زنی ولعاب کاری آجرهای پخته را به حد اعلا رسانده بودند و آنها به واسطه فناوری به سطوح بالایی از مهارت رسیده بودند. آنچه جالب توجه است کنترلی است که بابلی ها می توانستند برروی رنگ های لعاب کاری هایشان اعمال کنند که تنها می تواند به واسطه یک فرایند طولانی آزمایشگاهی به آن دست یافت که متاسفانه آثاری از آن ها به جای نمانده است.

تمدن شوش

سیستم آجرکاری ای که در قصر داریوش به کارگرفته شد توسط معماران بابلی و به دستور داریوش با دقت بسیار بالای رنگی و اتصالاتی بی نظیر و حتی برتر از بناهای بابلی ساخته شدند و میتوان حدس زد که آجرها باید در کوره انباشته می شدند و نظیر یک پازل عظیم الجثه از آن خارج می شدند.

آجرکاری در دوران کلاسیک( روم  و یونان باستان)

این دوره در بردارنده ظهور 2 مذهب گسترده است؛ اسلام و مسیحیت. از نقطه نظر آجرکاری این یک دوره نوآوری و بازنوآوری است که درآن تکنولوژی های جدید برای ساخت و چینش آجرها و نیز برای مخلوط کردن و استفاده از ملات روی کارآمدند. تولید آجر به یک خط کسب و کار و کار سودزا تبدیل شده و ابزاری نظیر ماله برای نخستین بار در این صنعت ظاهر شدو فناوری جدید امکان ساخت ساختمان های پیشرفته تری را داد.

10 کتاب ویتروویوس

این اثر با ارزش ترین منبع نوشتاری برای معماری رومی و هر دورانی از ساختمان سازی باقی مانده است. این مجموعه به تمامی جنبه های معماری رومی نگاهی می اندازد، از تحصیل معماری از طریق استفاده از مصالح ساختمانی، انواع و گونه های تزئینات، بناکردن شهرها و ..اما فقط در 5 قسمت از آجر و سفال سخن به میان می آورد.

آجرهای خشک شده در برابر خورشید، ساخت دیوار با این آجرها، سفال های مربعی در کف و طاق حمام ها جهت گرمایش از کف، استفاده از آجرها در الگوهای جناقی و روش های اندود کردن در آب و هوای مرطوب .

ادامه دارد.

همچنین شما میتوانید در مورد مقاله استفاده از آجر بعنوان متریال همه کاره اینجا کلیک نمایید .

برگرفته از کتاب “آجر میراثی جهانی” اثر جیمز. دبلیو.بی.چمپبل

تحریریه روشابوم