عوامل کالبدی و محیطی تا چه اندازه در الگوهای رفتاری و یادگیری اثر گذار است؟
سرنوشت کودکان و نوجوانان از اهمیت بالایی برخوردار می باشد و بخش زیادی از تصویر آینده ی آنان در مراکز تحصیلی رقم می خورد.
از این رو فضاهای آموزشی محلی برای درک زندگی اجتماعی، دنیای اطراف ، شادی و غم ،ادراک محیط و فضایی جهت پرورش و رشد افکار و استعدادهایشان نوجوانان می باشد.
طراحی خلاقانه فضاها
معماران نقش مهمی در ارتقای روند آموزشی و الگوهای رفتاری دارند؛ هرچه معماری مدارس خلاقانه تر، دارای کلاس های دلبازتر و به عبارتی جایگزین کلاس های کوچکتر و قابل کنترل به کلاس های آرام و با نور کافی تبدیل گردد و فضایی را برای بحث های گروهی ایجاد نمایند به طوری که فضای گرم و امن در محیط آمورشی ایجاد گردد میزان رشد و پرورش آنان نیز افزایش می یابد.
تحقیقات نشان داده است آن دسته از دانش آموزانی که در محیط دلباز و امن درس خوانده اند نسبت به دانش آموزانی که در مدارس با کیفیت روانی و محیطی ضعیفتر آموزش دیده اند دارای آرامش روانی بیشتری می باشند.
معماران باید در طراحی مدارس نقش نور، رنگ و تاثیر آن در محیط و …. را مدنظر داشته باشند و تاثیرات منفی سر و صدا را در محیط آموزشی کمرنگ کنند که این امر از طریق طراحی جزئیات فضاها با توجه به الگوهای رفتاری افراد بررسی می شود.
محیط فیزیکی محل آموزش یکی از مولفه های تاثیرگذار در یادگیری است که درامر پیشرفت و ارتقاء آرامش روحی افراد نقش مهمی را ایفا می کند که می توان گفت از مهم ترین ارکان در محیط آموزشی می باشد.
فضاهای آموزشی در شکل گیری چارچوب های اخلاقی و رفتاری افراد به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار می باشد؛ البته این بحث بیشتر از نظر جنبه های کالبدی مورد بررسی است نه نوع فعالیت ها؛ این فضاها باید به گونه ای باشند که محدودیتی برای بروز خلاقیت در عین کنترل وجود نداشته باشد.
این فضاها باید بستری جذاب، سرزنده و سرشار از انرژی های مثبت باشدکه بتوانند حسی مشابه خانه ی کودکان و نوجوانان را القا کند؛ در حال حاضر با تحقیقات انجام شده روانشناسان نیز بر این موضوع تاکید دارند که محیط به ویژه فضاهای معماری هوشمندانه در افزایش فعالیت های جسمی و حرکتی، روحی، ذهنی، اجتماعی و … بسیار موثر است.
روانشناسی کاربران
یک معمار باید فضای آموزشی را با مطالعات روانشناختی کودکان و الگوهای رفتاری آنان طراحی کند به گونه ای که پاسخ گوی مناسبی در برابر نیازهای جسمی، ذهنی و روانی آنان باشد به طور ی که در انتخاب رنگ، مبلمان، نور، و… دقت لازم و کافی را داشته باشد.
معماری باید متناسب با روحیات کودکان جهت پیشرفت و رشد عاطفی، ذهنی و فیزیکی آن ها باشد.
فضاهای امن و صمیمی
گوشه های تنهایی و فضاهای امن، پله، متنوع بودن سقف ، میزان نور و رنگ متناسب با عملکرد فضایی، راهروها، ابعاد کلاس ، حرارت و سرمایش و تهویه مناسب، ورودی دعوت کنندگی ، سازمان دهی و نحوه چیدمان کلاس، استفاده از درخت و آب، نقش طبیعت در فضای یادیگر ی و ارتباط جذاب درون و بیرون از نکات مهم طراحی این قبیل فضاها می باشند.
اینجاست که این نکته مهم پر رنگ خواهد شد که معماری در پیشبرد اهداف جامعه تاثیرگذار است چون جامعه ای که فرزندان و نوجوانان آن در محیط فیزیکی مناسب رشد کرده باشند آن جامعه پیشرفت صحیحی خواهد داشت .از این روست که توجه به معماری با تعامل با کارشناسان و روانشناسان محیط، با شناخت الگوهای رفتاری کودکان در محیط های آموزشی و دقت در روند صحیح کاربرد محیطی آنان فضایی خلق خواهد شد که در شخصیت افراد نقش موثری دارد.
نگارنده :مهندس معصومه سیمرغ
منبع :SID.IR
