با توجه به آنچه در خصوص مسکن و استاندارد های مسکن ذکر گردید میتوان به نمونه بارز آن و رعایت کلیه اصول استاندارد سازی در امر مسکن به معماری ایرانی اسلامی اشاره کرد. چراکه همه شاخص های استاندارد مسکن را در 9 اصل خلاصه نموده است.

خصايص  و استاندارد ها در معماري مسکن ايراني _ اسلامي

• اصل تعريف و تمايز قلمروها

ویژگی قلمرو این است که می تواند از آن افراد یا گروه باشد. رابطه اجزاء درونی مسکن و همینطور ارتباط آن با فضاهای خارج از خود الزاما باید هم واجد قلمروهای مشخص و تعریف شده ای باشد و هم اینکه حریم و فضاهای ارتباط دهنده این قلمروها باید معلوم باشند. برای نمونه، تعریف قلمروهایی چون قلمرو زندگی والدین، قلمرو فعالیت فرزندان، قلمروهای عمومی، قلمروهای پذیرائی از میهمانان، قلمرو زندگی پسران و دختران خانواده و قلمروهایی از این قبیل ضرورت مسکن مطلوب است که در صورت اختلاط آن ها از میزان مطلوبیت مسکن کاسته خواهد شد.

2-اصل ارتباط با طبيعت

در معماری سنتی ایران هم زیستی مسالمت آمیزی میان انسان، معماری و طبیعت وجود داشته است. طبیعت در معماری ایران حضوری همه جانبه دارد، فعالیت های اجتماعی، فرهنگی و احکام دینی همواره هماهنگ با آهنگ طبیعت در حرکت بوده است. همجواری و همدلی انسان با طبیعت موجب شده که عناصر طبیعت به گونه های مختلف در معماری اصیل ایرانی اسلامی حضورداشته و انسان را از فواید تصفیه کننده آن بهره مندگرداند.

3-اصل درون گرايي

اصولا در ساماندهی اندام های گوناگون ساختمان و بوِیژه خانه های سنتی،باورهای مردم، بسیار کارساز بوده است. یکی از باورهای مردم ایران ارزش نهادن به زندگی شخصی و حرمت آن بوده که این امر به گونه ای معماری ایران را درونگرا ساخته است .همچنین در پاسخ به برخی معیارهای مطرح شده در مورد مسکن مطلوب همچون محرمیت و خلوت و ارتباط با طبیعت، یکی از مهمترین ابزار و شیوه های تحصیل و تامین آن ها رعایت درون گرایی است.

4- اصل سلسله مراتب

باید عنوان داشت اصل سلسله مراتب به عنوان یکی از اصول اساسی حاکم بر هستی بیشترین تاثیرات را در شکل گیری محرمیت در کالبد معماری و شهرسازی سنتی ایران دارا می باشد. سلسله مراتب یکی از اصول حاکم بر مجموعه ها و اجزاء پدیده هایی است که یا به طور طبیعی در جهان هستی به عنوان یک کل وجود دارند و یا توسط انسان طراحی و ایجاد می شوند و با توجه به آن که اصولاً هستی موجودات در کائنات تابع سلسله مراتبی تعریف شده است، لذا نقش غیر قابل انکار آن در تعریف اجزاء کلیت مجموعه و هویت بخشی به آن ها قابل ذکر است.

5- اصل خلوت

اگر ارتباط انسان با جهان هستی را به روابط چهار گانه ارتباط با محیطهای طبیعی و مصنوع و جامعه و خویشتن تقسیم کنیم، وجود خلوت در محیط زندگی یکی از مهمترین ویژگی های کیفی محیط است که می تواند به ایجاد زمینه مناسب رابطه انسان با خویش بیانجامد. بنابراین، می توان خلوت را ویژگی خاصی از مسکن دانست که به تناسب نیاز فرد یا افراد و همچنین در رابطه با هر فعالیتی معنای خاص خود را خواهد داشت.

 6- اصل توجه به وسعت خانه

خانه بزرگ، از دیگر مواردی است که در اسلام توجه خاصی به آن شده است. در سخنان بزرگان دین، از جمله خوشی ها در دنیا، خانه وسیع معرفی شده است. در واقع، مسکن در اسلام بسته به نیاز است و از ساخت مسکنی که افزون نیاز انسان باشد منع شده است.

7-اصل امنيت و ايمني

ویژگی های معماری مسکن و مطلوب بایستی به گونه ای باشد که درجات مختلف امنیت را برای ساکنین خویش فراهم آورد. این امنیت اعم از امنیت در مقابل بلایا و سوانح طبیعی و غیر طبیعی،امنیت در برابر تجاوزات سایر آحاد جامعه،امنیت در برابر اثرات ناشی از فعالیت های انسانی، امنیت روانی،امنیت فرهنگی و سایر جنبه های امنیت می باشد. قابل ذکر است که به ویژه در جامعه اسلامی، امنیت روانی و امنیت فرهنگی از بارزترین و جوه امنیت انسان هستند .

8-اصل آرامش

آرامش اعضای خانواده کیفیت مهمی است که توجه به آن ضرورت بنیادین مسکن مطلوب است. انسان برای انجام عبادت نیازمند مکانی آرام است تا حضور قلب لازم برایش فراهم گردد.همچنین وجود فضای آرام،یکی از لوازم اصلی تفکر به عنوان فعالیتی توصیه شده در فرهنگ اسلامی است.یکی از اصلی ترین زمان هایی که باید طی آن آرامش مسکن تامین باشد.

9-اصل حریم و اصل محرمیت

یکی از مهمترین اصولی که در معماری سنتی ایران زمین بالاخص پس از اسلام مورد توجه قرار گرفته است، اصل محرمیت می باشد که به بهترین وجه در تمامی بناها از بناهای عظیم و بزرگ عمومی تا خانه های مسکونی و از فضاهای عمومی شهری تا فضاهای نیمه عمومی و خصوصی تر به کار گرفته شده است . می توان گفت اصل محرمیت در شهرسازی و معماری اسلامی از کلان ترین فضاهای شهری تا ریزترین فضاهای معماری را مورد تاثیر خویش قرار داده است .

در پایان،با توجه به اصولی که برای مسکن در معماری ایرانی برشمردیم، می توان نتیجه گرفت مسکن در پیشینه معماری ایرانی دارای همان استانداردهایی است که در سال 1996 در استانبول توسط سازمان ملل تعریف شده است.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره استانداردهای مسکن اینجا کلیک بفرمایید.

تهیه شده در :