تعریف پایدارسازی گود

مطابق تعریف مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان “به هرگونه حفاری و خاکبرداری، در تراز پایین تر از سطح طبیعی زمین یا تراز زیر پی ساختمان مجاور، گود برداری اطلاق می شود.”

حال به منظور جلوگیری از ریزش دیوارهای گود و مقابله با تبعات منفی احتمالی ناشی از آن، تمهیداتی به منظور پایداری حفاری ها در نظر می گیرند که سازه های بکار گرفته شده را سازه نگهبان گویند.

پیشینه تاریخی

در گذشته بناهای مهمی در شهر احداث می کردند که برخی از آن ها مانند آب انبارها  به علت عملکرد خاص خود، ناگزیر پایین تر از سطح زمین ساخته می شدند. سابقه ی ساخت آب انبارها مطمئناً به چند هزار سال قبل برمی گردد. معماران آن دوره تمهیداتی جهت ساخت چنین بناهایی را به خوبی در نظر گرفتند و به درستی آن را به مرحله اجرا رسانیدند.

پس از مشخص کردن مرز و زمین با کارگر یا با گاو آهن زمین را حفر میکردند. اطراف جداره قسمتی را مانند پله ایجاد می کردند تا علاوه بر وجود تکیه گاه گودال، افراد نیز به راحتی بالا بیایند. پس از حفر مخزن آن را یک سال رها میکردند تا به اصطلاح زمین نفس بکشد و ترك بخورد ، اگر زمان براي نفس کشیدن به زمین نمیدادند آب انبار میترکید.

پس از کندن زمین معمولاً كف آن را با شفته آهكي كاملاً مي پوشاندند و يك پي يكپارچه به صورت راديه (گسترده) اجرا مي كردند. ناگفته نماند این گونه بناها در زمین های سست و شورزارها ساخته نمی شدند.

در احداث دیگر فضاها که نیاز به حفر گود بوده است خاک برداری بصورت مورب بوده و غالبا از ستون های چوبی جهت جلوگیری از رانش خاک استفاده میشده است. اما بصورت کلی احتمال ریزش خاک در گذشته نسبت به امروز به علت عدم تراکم ساختمان ها و نبود همسایگی های مجاور که در نتیجه سبب فشارهای وارده به خاک می گردید، بسیار کمتر بوده است.

ضرورت پایدار سازی گود در ساختمان های امروزی

امروزه با گسترش شهر نشینی و نیاز روز افزون به ساختمان های بلند مرتبه، مترو ها، تونل ها و… عملیات پایدارسازی گود نیز مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. از طرفی تراکم ساختمان ها و عدم فاصله بین بناها سبب اعمال نیروی مضاعف به خاک های مجاور شده است. در نتیجه احتمال تضعیف و رانش آن نیز به تبع وجود دارد. به همین منظور مهندسین به طور تخصصی به دنبال تصمیم گیری درست در انتخاب صحیح روش های پایداری سازی گود می باشند. در صورت عدم رعایت روش های مناسب جهت حفاظت گود ها و همچنین شیب های در حال احداث، منجر به خسارت های مالی، جانی و… خواهد شد.

روش های متداول پایدار سازی گود  

• میخکوبی یا نیلینگ( (soil Nailing): با حفر سوراخ هایی در جداره گود و جای گذاری میلگرد های فولادی درون آنها و تزریق دوغاب درون حفره ها دیواره خاک مسلح می شود.

• مهارسازی(Anchorage): مشابه روش میخکوبی با این تفاوت که از کابل های پیش تنیده استفاده می گردد.

• دیوار دیافراگمی (diaphragm wall): به کمک دستگاه های حفاری ویژه، محل دیوار نگهبان را حفر می کنیم و بعد از قرار دادن شبکه آرماتور بندی درون حفره به داخل آن بتن تزریق می شود.

• روش سپرکوبی(sheet piling): طرفین گود را با استفاده از صفحات فولادی، به صورت سپرهایی در داخل خاک می کوبیم.

• روش خرپایی((Truss construction) :با استفاده از سازه خرپایی از رانش خاک جلوگیری می شود.

• روش مهار متقابل (Reciprocal Support)قرار گیری المان های قائم در دو طرف دیوارهای گود و اتصال آن ها به وسیله تیرها و المان های افقی شکل، بصورت خرپا به یکدیگر متصل می شود تا بتوانند به پایداری یکدیگر کمک کنند.

• روش اجرای شمع((piling) : شمع های درجا یا پیش ساخته فشار جانبی خاک را تحمل می کنند.

تهیه شده در: